Liệu pháp thở oxy qua mặt nạ trong hồi sức cấp cứu
Hiện nay, với tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covide 19 đang hoành hành khiến cho nhiều bệnh nhân suy hô hấp. Với liệu pháp thở oxy qua mặt nạ đang được đội ngũ y tế, bác sĩ sử dụng để cung cấp nồng độ oxy cho người bệnh. Liệu pháp oxy được ứng dụng rộng rãi trong điều trị hô hấp, tùy nguyên nhân gây thiếu oxy sẽ được bác sĩ chỉ định liệu pháp thở ôxy phù hợp.
TÌM HIỂU VỀ LIỆU PHÁP OXY
Hô hấp được xem là hoạt động trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường bên ngoài (hấp thụ khí oxy và đào thải khí cacbonic ra khỏi cơ thể). Quy trình hô hấp gồm 4 giai đoạn như: thông khí, khuếch tán, vận chuyển và hô hấp. Những hoạt động liên quan mật thiết với nhau. Nên các y bác sĩ luôn luôn chú trọng và kỹ lưỡng trong từng giai đoạn một.
Xem thêm: Các dòng máy tạo oxy tốt nhất hiện nay
1. Tìm hiểu về tình trạng thiếu oxy
Những nguyên nhân gây thiếu oxy bao gồm:
- Có chướng ngại ở đường hô hấp: Làm hẹp đường hô hấp cả trở đường ra vào của không khí, làm hàm lượng oxy trong cơ thể bị giảm, tăng lượng khí CO2, gây khó thở. Các chướng ngại gồm phù họng, u đường hô hấp, sặc nước, nghẹn, viên phế quản, hen, tăng tiết dịch đường hô hấp,...
- Thể tích lồng ngực bị giảm: Các cơ quan hô hấp bị liệt như các vấn đề tổn thương cột sống, tổn thương dây thần kinh tủy, chấn thương lồng ngực, các bệnh tràn dịch, tràn khí màn phổi,…
- Bệnh gây cản trở khếch tán không khí trong phổi: Phù phổi cấp, khí thế thũng, viêm phế quản, viêm phổi,…
- Một số bệnh gây rối loạn quá trình chuyển oxi do máu và tuần hoàn: thiếu máu, suy tim,..
- Một số dấu hiệu dễ nhận biết hội chứng bị thiếu oxy ở bệnh nhân như: khó thở, tâm lý (lo âu, hốt hoảng, bồn chồn), vật vã, kích thích, y thức lơ mơ, hốt hoảng, giảm thị lực, suy hô hấp, tần số hô hấp và tần số tim tăng lên.
2. Liệu pháp thở Oxi là gì?
Thiếu oxy có thể gây tổn thương các tế bào mô của cơ thể, đặt biệt là những mô có vai trò quan trọng với sự sống như những tế nào nơron não. Mỗi khi cơ thể bị thiếu oxy, bệnh nhân suy hô hấp chỉ định thực hiện liệu pháp oxy. Liệu pháp oxy là biện pháp cung cấp khí thở cho bệnh nhân với nồng độ oxy cao hơn nồng độ oxy trong không khí là trên 21%.
Thực tế, có rất nhiều biện pháp điều trị thở oxy khác nhau như: Thở qua ống thông mũi, thở oxi bằng cách sử dụng lồng oxy, lều oxy. Nhưng thở oxi qua mặt nạ đang được ứng dụng rộng rãi hiện nay.
Thở oxi qua mặt nạ là phương pháp tăng thêm nồng độ oxy khí thở vào (FiO2) bằng mặt nạ, cung cấp đủ lượng oxi cho nhu cầu chuyển hóa của cơ thể. Liệu pháp ô xy này đóng vai trò rất quan trọng trong hồi sức cấp cứu.
Cụ thể hơn, mặt nạ là dụng cụ phủ kín miệng, mũi của bệnh nhân, sử dụng cho bệnh nhân thở oxy trong trường hợp cấp cứu hoặc khi người bệnh tổn thương ở mũi, hầu nên không thực hiện kỹ thuật thở ôxy qua ống thông mũi. Ưu điểm của thở mặt nạ sẽ cung cấp nồng độ oxy cao hơn phương pháp đặt ống thông mũi. Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng máy khí dung để hỗ trợ liệu pháp hiệu quả hơn.
3. Quy định thực hiện liệu pháp ô xy
Khi sử dụng liệu pháp oxi bạn cũng hết sức thận trọng và tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật để giảm thiểu tối đa các tai biến trong quá trình điều trị.
Oxy là chất rất dễ gây cháy, nổ nên cần chống cháy nổ bằng cách cấm hút thuốc, lửa ở khu vực có chứa bình oxi mini. Bên cạnh đó, bình chứa phải đặt ở những nơi khô ráo, sạch sẽ, cố định, chắc chắn và hạn chế di chuyển bình đến những nơi khác. Nếu có thực hiện vận chuyển nên thực hiện nhẹ tay.
Liệu pháp oxy sử dụng khí khô, khi cho bệnh nhân thở cần làm ẩm ước trước để tránh gây tổn thương niêm mạc đường hô hấp.
Nồng độ oxy trong khí thở cần đảm bảo phù hợp về thời gian, phương pháp thở, lưu lượng khí và đậm độ ( nồng độ oxy). Nên giảm tránh nồng độ oxy trong khí thở quá cao. Nếu sử dụng trong thời gian dài dễ gây ra nhiều tai biến về mắt và phổi cho bệnh nhân.
Phải đảm bảo vệ sinh, phòng nhiễm khuẩn, sử dụng các dụng cụ vô khuẩn, vô sinh miệng bệnh nhân theo đúng chỉ định.
THỰC HIỆN LIỆU PHÁP THỞ OXY QUA MASK
Liệu pháp thởi oxi qua mask bạn cần thực hiện như sau:
1. Chuẩn bị
Nhân sự thực hiện: Nhân viên y tế: bác sỹ, y tá có kinh nghiệm và được đào tạo nghiệp vụ.
Thiết bị cần thiết: Cột đo lưu lượng, dây dẫn oxi, máy đo SpO2, mặt nạ phù hợp với mọi lứa tuổi và nhu cầu oxy của bệnh nhân. Đặc biệt là mặc nạ đơn giản, mặt nạ có bóng dự trữ - không có van 1 chiều, mặt nạ có bóng dự trữ - van 1 chiều.
Bệnh nhân: Sẽ được thông báo về thủ thuật sắp thực hiện, đặt nằm trên giường cấp cứu cạnh nguồn oxy, làm thông thoáng đường trở lên, kiểm tra các dấu hiệu lâm sàng ( nhịp thở, đo SpO2, mạch, dấu hiệu gắng sức, đánh giá tinh thần, tình trạng niêm mạc,...)
Hồ sơ bệnh án: Ghi đầy đủ thông tin cá nhân và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân trước khi thở ô xy.
Xem thêm
2. Tiến hành thực hiện
Nhiệm vụ chính của đội ngũ y bác sĩ:
- Rửa tay, đi găng tay.
- Lắp cột đo lưu lượng vào nguồn cấp oxi.
- Lắp bình mini làm ẩm vào cột lưu lượng.
- Lắp dây dẫn oxy vào đầu ra cột lưu lượng hoặc bình làm ẩm.
- Lắp mặt nạ vào dây dẫn.
- Điều chỉnh lưu lượng oxy thở qua mặt nạ phù hợp với từng trường hợp khác nhau theo đúng chỉ định.
- Kiểm tra oxy các mối nối, đảm bảo sẽ không bị cản trở.
- Đưa mặt nạ kính mũi, miệng bệnh nhân nhưng không gây ra được cảm giác khó chịu.
3. Theo dõi
Phải giám sát, theo dõi liệu trình theo dõi bệnh nhân.
Trong 30 phút đầu thở ôxy qua mặt nạ, cần theo dõi bệnh nhân liên tục bằng máy đo SpO2 và nhịp tim, đánh giá nhịp thở, mức độ gắng sức, màu da và tinh thần nhằm điều chỉnh cho lượng oxy phù hợp.
Quan sát da mặt bệnh nhân ở vùng mặt na xem có bị kích thích, dị ứng với chất liệu của mặt nạ hay không?
Sau 1-2 giờ thở oxy, nên tháo ngay mặt nạ ra, lâu khô hơi nước trên mặt nạ và lau sạch mặt cho bệnh nhân.
Khi bệnh nhân thở oxy ổn định, theo dõi mỗi 3 giờ một lần về các vấn đề như nối mối dẫn oxy có bị rò không, tình trạng đáp ứng của người bệnh, chỉ số SpO2.
Điều chỉnh lưu lượng oxy, đảm bảo chỉ số SpO2 trong một giới hạn cho phép nào đấy.
Thay mặt nạ, dây dẫn và bình làm ẩm hằng ngày.
KHẮC PHỤC TAI BIẾN KHI THỰC HIỆN THỞ Ô XY QUA MASK
Trong quá trình sử dụng mặt nạ thở ôxy bạn gặp phải một số tai biến và cách xử lý nhanh như sau:
- Khô niêm mạc đường thở oxy qua cannula: Cần xử trí bằng cách làm ẩm không khí đưa vào.
- Ngộ độc oxy: Nên xử trí bằng cách điều chỉnh lượng oxy phù hợp.
- Bội nhiễm vi khuẩn từ dụng cụ thở oxi: Muốn phòng tránh, nên dùng mặt nạ, dây dẫn dùng một lần, đồng thời thay các dụng cụ ( mặt nạ, dây dẫn và bình làm ẩm) hằng ngày.
- Một số biến chứng khác như: giảm thông khí do oxy, xẹp phổi, bệnh lý võng mạc,…thực hiện xử lý đúng theo phác đồ chuẩn.
LƯU Ý KHI SỨ DỤNG THỞ ÔXY QUA MẶT NẠ
Một số chỉ định và chống chỉ định khi sử dụng liệu pháp oxy qua mask.
1. Chỉ định
- Người bệnh tự thở và có nhu cầu oxy khí thở vào cao (FiO2 trên 40%).
- Có chống chỉ định hoặc tai biến khi thở oxygen qua ống thông mũi hầu.
- Bệnh nhân giảm oxy máu động mạch: Chỉ áp lực riêng của trong máu động mạch (PaO2) thấp hơn mức bình thường.
- Bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng khi thiếu oxi.
- Các tình huống cấp cứu: Sặc chảy máu, co giật, hạ nhiệt độ cơ thể.
- Thở oxy trong thời gian ngắn: Sau gây mê, sau phẫu thuật.
2. Chống chỉ định
- Bệnh nhân bị tổn thương nặng ở vùng mặt, không cho phép tì đè.
- Ít hiệu quả đối với các trường hợp thiếu máu, suy hoàn toàn.
KẾT LUẬN
Liệu pháp thở oxi qua mặt nạ trong phòng hồi sức có vai trò quan trọng đối với sức khỏe của bệnh nhân. Kỹ thuật thở ô xy phải được thực hiện bởi đội ngũ y bác sỹ chuyên nghiệp trình độ cao. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối lời khuyên của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị tốt nhất và hạn chế tới mức thấp nhất những tai biến có thể xảy ra.
BÀI VIẾT LIÊN QUAN
